Zelfs na zijn dood wilde hij voor ons zorgen

Zorgzaam voor iedereen

‘Opa werd op jonge leeftijd longpatiënt door het werk dat hij deed. Later kregen zowel opa als oma nog veel meer gezondheidsproblemen. Kanker, hartproblemen, rugklachten en uiteindelijk kreeg mijn opa dementie en werd hij van de ene op de andere dag bijna blind en doof. Om de haverklap werden mijn ouders gebeld om ze naar het ziekenhuis te brengen. Ondanks hun slechte gezondheid was opa de ‘lijm’ van de familie. Vanaf het moment dat ik op kamers ging wonen, belde opa mij praktisch elke week. Eigenlijk belde hij voor oma want zij had altijd ruzie met de toetsen van de telefoon. Dus draaide hij voor haar mijn telefoonnummer. Hij zei dan: ‘Hoe is het? Oma wil met je praten.’ Daarna gaf hij de telefoon aan oma en kletste ik verder met haar. 
Opa en oma hielden van gezelligheid. We hebben menig feestje met ze gevierd. Voor opa’s 87ste verjaardag regelde ik dat hij mocht meerijden in de zijspan van een Harley-Davidson. Hij had toen nog slechts 30% zicht waardoor hij al een tijd geen auto of motor meer reed. Dat vond hij vreselijk. Deze verrassing was dus een schot in de roos. Het geluid en het gevoel van motorrijden maakte hem onbetaalbaar gelukkig.

Ook voor buitenstaanders was opa een toegankelijk persoon. Opa en oma verhuisden op latere leeftijd naar een omgeving waar vooral 55+’ers woonden. Daar deed opa klusjes bij de oudere dames of reed hen naar het ziekenhuis voor hun afspraak. En dan heb ik het nog niet eens gehad over zijn liefde voor dieren.
Maar opa z’n gezondheid werd steeds slechter en hij moest uiteindelijk naar een verpleeghuis. Daar besloot hij dat het genoeg was. Hij had een mooi leven gehad. Voor hem was het goed zo.’ 

Een laatje met wensen

‘Binnen twee weken overleed opa. Kort daarna zaten we met de uitvaartverzorger bij oma thuis. Ik zag oma opstaan en een la openen. Ze haalde er een draaiboek uit. Ze schoof het naar de uitvaartverzorger en zei: ‘Zo moet het worden’..’  Daarbij gaf ze ook de papieren van de levensverzekering en de uitvaartverzekering. Alle informatie lag binnen twee minuten op tafel. Verrast en opgelucht keken wij toe. Opa en oma hadden van het begin tot het einde al hun uitvaartwensen beschreven. Kleurrijke bloemen, het uitvaartcentrum, de asbestemming, de muziek, een adressenlijst en opa vroeg genodigden om in kleurrijke kleding te komen, want hij had een hekel aan zwart. Er stond zelfs op papier dat opa geen portretfoto op zijn kist wilde. Hij koos een foto die één van zijn kleinkinderen ooit van hem maakte op de kinderboerderij in Veendam, waarop hij tussen een heleboel geiten staat. 

Zo’n kant en klaar draaiboek is een vorm van zorgen. Op zo’n verdrietig moment heeft iedereen zijn/haar eigen emoties en ideeën. Doordat zij hun wensen zó duidelijk op papier hadden gezet, hoefde oma nergens aan te denken en bleven onderlinge discussies uit. Wij hoefden zelf niet veel meer te regelen en konden er ‘gewoon’ voor elkaar zijn. Samen het rouwproces in en verhalen ophalen in plaats van stressen over de invulling van de uitvaart. Het was een verdrietige maar ook gezellige en saamhorige week.’ 

Groot hart, intieme uitvaart

'Alles was geregeld zoals opa dat wilde, bescheiden. Bij de uitvaart waren alleen mensen met wie zij ècht contact hadden. De uitvaartspreker voelde goed aan hoe hij opa moest portretteren. Geen verhalen over de basisschool, maar anekdotes over hoe opa genoot van een borreltje, een gezellige barbecue, dieren en muziek. Samen met mijn zus, neefjes en nichtjes vertelden wij onze mooiste herinneringen. Maar de rode draad van de uitvaart was duidelijk muziek, veel muziek. Omdat niet al zijn muziek tijdens de afscheidsdienst aan bod kon komen, draaiden we de rest van z’n playlist ‘Oerend hard’ in de rouwkamer. 

Opa was groot fan van de band Normaal, maar hield van veel muzieksoorten. Bij piratenzenders vroeg hij verzoeknummertjes aan of zong hij ondeugende liedjes. Er was altijd muziek. Daardoor zijn we allemaal besmet met zijn muziekvirus. Je kunt het slechter treffen, toch?’

Goed voorbeeld doet goed volgen

‘Toen oma vorig jaar overleed, opende mijn moeder hetzelfde laatje bij oma thuis en pakte het draaiboek. Oma had zelfs nóg verder nagedacht. Omdat zij de langstlevende was, besefte ze dat wij haar huis na de uitvaart moesten opruimen. Erfenissen en verdelingen geven vaak gedoe binnen een familie. Daarom bedacht zij dat de directe familie, met elkaar en op hetzelfde moment, haar huis kon opruimen. Op die manier waren er geen scheve gezichten. De gedachte was heel praktisch ingestoken maar achteraf ook weer een mooi moment. Met een flinke groep vervulden we de wens van oma en zorgden we voor elkaar. 

De bewuste kast met het laatje staat nu trouwens bij mijn ouders. Ook zij hebben daarin hun eigen draaiboek en verzekeringen opgeborgen. Ja, wij zijn in Oost-Groningen vrij nuchter en bespreken niet zo snel grote emoties met elkaar. Binnen onze familie is de dood wel bespreekbaar. Doe het vooral op je eigen manier, maar regel zo’n ‘laatje’ met jouw wensen voor je dierbaren. Het maakt rouwen zoveel makkelijker.’