De uitvaartkist maakt steeds vaker plaats voor opbaarplank met wade

Je dierbare nog even aanraken

 ‘Mensen kiezen om verschillende redenen voor de opbaarplank en wade,’ vertelt Véronique Klaassen, directeur Uitvaartverzorging bij DELA. ‘Soms omdat het duurzamer is, want voor een plank is minder hout nodig dan voor een kist. Maar wat we vaker horen is dat nabestaanden het persoonlijker vinden. Hun dierbare is tot aan de uitvaart ‘dichtbij’, er is letterlijk minder afstand. We zien sowieso vaker dat mensen het prettig vinden om hun dierbare nog even aan te raken: een hand op de schouder of zachtjes het gezicht strelen. Dat maakt de stap om iemand liefdevol te willen inwikkelen kleiner. Ik begrijp heel goed dat mensen hiervoor kiezen.’

Het inwikkelen doet de familie vaak met hulp van de uitvaartverzorger. Het is een ritueel dat helpt bij het afscheid nemen. Voor leden van DELA is het makkelijk om voor een opbaarplank met wade te kiezen, want deze zit in het verzekeringspakket, naast een duurzame kist. Véronique geeft aan dat het altijd om de wens van de familie gaat. ‘Het gaat om hun afscheid. En daarin denken en helpen wij graag mee. Het is opvallend dat nu steeds vaker gekozen wordt voor de lijkwade.’

Het was heel liefdevol

José Houtappels moest afscheid nemen van haar man Pieter. Samen met uitvaartverzorger Laura van Gerven koos José voor de opbaarplank en wade. ‘Aan het overlijden van Pieter ging een lang ziekteproces vooraf,’ vertelt José in haar lichte en mooi ingerichte huis in Eindhoven. ‘Hij is hier thuis overleden en we zijn tot het laatste moment heel dichtbij elkaar geweest. We zaten in de donkere dagen van het jaar. Ik had kaarsjes aangestoken. De sfeer was sereen.’ Kort na het overlijden kwam Laura langs om met José de uitvaart te bespreken. Er waren veel beslissingen te nemen en José wist goed wat ze wilde. Toen haar man al ernstig ziek was hadden ze het er samen over gehad. ‘Pieter wilde een ingetogen uitvaart met niet te veel mensen. Laura voelde mij heel goed aan. We waren er snel over uit hoe we het zouden doen. Dat ik niet voor een kist zou gaan was me allang duidelijk. Dat hadden Pieter en ik ook besproken. Laura kwam met verschillende ideeën voor een wade met een opbaarplank. Ik was direct enthousiast.’ Voor José klopte de keuze helemaal. Ze ervoer de opbaring alsof haar dierbare er nog ‘echt’ bij was. ‘Het was heel liefdevol. Ik kon hem aanraken. Het hielp mij bij het afscheid en het besef dat hij er niet meer is.’

Jeugdherinnering

Bij de keuze voor de opbaarplank en wade, speelde ook een jeugdherinnering van José mee. Ze was nog maar klein toen haar lievelingsopa overleed. ‘Dat was een heel verdrietig moment. Ik zag mijn opa als kind na het overlijden in een kist liggen, dat vond ik afschuwelijk. In mijn beleving als kind vond ik dat overleden dieren in een kistje moesten om te begraven in de grond. Maar dat deed je toch niet met mensen! Daarom was ik ook zo opgelucht toen duidelijk werd dat een kist helemaal niet nodig was.’

Nu kijkt José terug op een mooi en intiem afscheid waar ze een warme herinnering aan bewaart. ‘Tijdens de uitvaartceremonie stonden we met zijn allen dicht om hem heen. Ook de kinderen gingen hier heel natuurlijk mee om. Ze raakten hem aan en vonden dat helemaal niet gek. Er was saamhorigheid. Precies zoals Pieter het gewild zou hebben.’ José kreeg na het afscheid veel positieve reacties. ‘Dit willen wij ook, als het zover is’, heeft ze heel vaak te horen gekregen.

Rustig ritueel

In de gesprekken met nabestaanden komt de keuze voor de opbaarplank met wade bijna altijd voorbij. Aan tafel laat de uitvaartverzorger alle kisten én de opbaarplank en wade zien. Anders dan bij José merkt Laura dat de meeste mensen die er niet bekend mee zijn, het vaak niet durven. ‘Ze kiezen vaak uit gewoonte, omdat bijvoorbeeld moeder of opa ook in een kist is begraven. Onbekend maakt onbemind. Degenen die voor een wade kiezen, ervaren het als heel mooi, warm en persoonlijk. Ook omdat het dichtvouwen van het doek iets zachts heeft. Dat is een ritueel in fijn tempo. Veel rustiger dan het sluiten van de kist.’

De wade persoonlijk maken

Er zijn veel manieren om de wade persoonlijk maken, zonder dat het veel kost. Bijvoorbeeld door je dierbare op een speciale manier in te wikkelen, bloemen in de vouwen te steken, een mooie bloemenslinger over de wade te leggen of met een bloemenband langs de rand van de opbaarplank. Er zijn heel veel mogelijkheden en er ontstaan ook steeds weer nieuwe ideeën die nabestaanden helpen om op een bijzondere manier afscheid te nemen van hun dierbare. 

Zichtbare lichaamscontouren

Dat niet iedereen voor de opbaarplank en wade kiest is begrijpelijk, want niet iedereen vindt het prettig dat de contouren van het lichaam goed zichtbaar zijn. Wanneer er voor de opbaarplank en wade wordt gekozen, dan vragen de uitvaartverzorgers altijd of de nabestaanden het fijn vinden als zij de gasten hierop voorbereiden. Vaak willen de nabestaanden dat. Meestal vertellen de uitvaartverzorgers dan kort dat de overledene op een opbaarplank ligt voordat ze mensen uitnodigen om plaats te nemen voor de afscheidsceremonie.

Resomeren

Dat we de opbaarplank en wade in de toekomst vaker bij uitvaarten zullen zien heeft ook te maken met de toenemende vraag naar natuurbegraven. Mensen die daarvoor kiezen zijn vaak bewust bezig met het milieu en onze omgeving. Daarnaast verwachten we dat resomeren binnenkort wordt toegestaan. Deze andere mogelijkheid in plaats van begraven of cremeren houdt in dat het lichaam door middel van een chemisch proces wordt ontbonden in een stalen drukvat. Dat gaat zonder kist. De overledene kan dan makkelijk vanaf de opbaarplank in de machine worden geplaatst. Gespecialiseerde bedrijven zijn bezig met het ontwikkelen van omhulsels die straks mee die machines in mogen. De uitvaart moet waardig zijn tot het laatste moment.

Bekijk de video

Om onze medewerkers goed voor te bereiden op de toenemende vraag naar opbaarplank en wade, volgen verschillende teams in het hele land speciale vouwtrainingen van het in wades en opbaarplanken gespecialiseerde bedrijf Wikkelgoed.