Digitale erfenis: onderzoek, wetgeving en documentaire

Onderzoek naar digitale uitvaartwensen

Aan het landelijk onderzoek met de naam #digitalenalatenschap2020, naar de wensen over digitale nalatenschap, deden in totaal 415 lmensen mee. Maar 12% had hun eigen digitale erfenis al geregeld. De meeste ondervraagden (67%) willen dit wel maar hebben het nog niet gedaan. 6% wil van tevoren niets regelen.

Social media na overlijden

Als het gaat over je digitale nalatenschap dan leggen de meeste mensen direct de link met social media. Uit het onderzoek kwam naar voren dat:

• ruim de helft van de deelnemers wil dat zijn of haar profielen verwijderd worden,
• 20% nog niet weet wat er met hun social media moet gebeuren,
• ruim 14% kiest voor een herdenkingspagina of In Memoriam-status,
• 5% zegt de profielen te willen overdragen aan familie of vrienden.

Documentaire: hoe wil jij later online herdacht worden?

In de mini-documentaire ‘Een goed gesprek over digitale herinneringen' gaat Sander van der Meer in gesprek met negen Nederlanders van 14 tot 72 jaar over het thema digitale nalatenschap. Sander legde hen verschillende stellingen voor, zoals:

• Wat wil je dat je nabestaanden zien wanneer ze je later googelen?
• Wat wil je dat er met je dierbare data gebeurt?
• We helpt jou hier nu mee?
• Met welke emoji condoleer je iemand online?

Wat vooral opvalt in de loop van het gesprek, is de verbazing van alle hoofdpersonen over alles wat op dit gebied nog niet mogelijk is. 

Waar blijft de wetgeving?

De Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG, de wet die privacy regelt) geldt niet voor mensen die zijn overleden. De rechten die je nu hebt over jouw eigen data, vervallen op het moment dat je er niet meer bent. Je rechten gaan dus niet automatisch over op je nabestaanden. Je nabestaanden kunnen dus wel eigenaar worden van je telefoon of laptop, maar je online accounts die hier op staan, kunnen zij niet erven.

Hoe goed we dus ook denken dat onze privacy geregeld is via bijvoorbeeld de AVG, die rechtsbescherming houdt op na je overlijden. Daardoor heb je niet de vrijheid om je opgebouwde digitale voetafdruk rechtmatig aan je nabestaanden over te dragen. In een periode van verlies en rouw kunnen ze wel afscheid van jou nemen, maar niet van je digitale persoonlijkheid. Voor je nabestaanden kan het heel verdrietig zijn als je social media-accounts blijven doorlopen, alsof je er nog bent.

Nieuwe wetgeving op komst

Er is gelukkig nieuwe wetgeving in de maak die dit probleem probeert op te lossen. Wij waren een van de adviserende partijen die de tijdelijke Kamercommissie ‘Digitale toekomst’ van praktische informatie voorzien. Doel van deze commissie is om de behoefte te verkennen aan eerlijke en toekomstvaste wet- en regelgeving voor privacy na overlijden. Wil je voor altijd online vindbaar blijven na je overlijden? Allemaal zaken waarbij wetgeving op termijn kan helpen. Op 28 mei 2020 presenteerde de commissie het eindrapport.

Hierna werd er een vaste Kamercommissie Digitale Zaken gevormd. Zij hebben een aantal voorstellen voor nieuwe wetten voorgesteld. Deze worden waarschijnlijk in de tweede helft van 2024 in de Tweede Kamer behandeld.