Verzorging van de overledene: ‘Een eerbetoon aan je dierbare’

Wie kent jouw dierbare nou beter dan jij? Als je meehelpt of meekijkt met de laatste verzorging, dan kun je bijvoorbeeld vertellen dat je vader nooit het bovenste knoopje van zijn overhemd dichtdeed. Of je kiest lekker warme sokken voor je oma omdat ze altijd koude voeten had.

Make-up

Uit ervaring blijkt dat het fijn is om de eigen make-up van je dierbare te gebruiken. Denk aan een favoriete oogschaduw, lippenstift en nagellak. De make-up met liefde en aandacht opbrengen, kan je niet alleen voldoening geven, maar is ook een troostrijk werkje. Familieleden bepalen trouwens niet alleen wat hun dierbare aan heeft en hoe hij of zij eruitziet in de kist, maar ook hoe hij of zij ligt. Meestal liggen mensen op hun rug. Maar als je liever wilt dat je dierbare op zijn of haar zij ligt, dan kan dat ook.

Aankleden en scheren

Donate Gielissen (47) hielp samen met haar broer mee met de laatste verzorging van haar vader. ‘Mijn vader is plotseling overleden, hij was 78 jaar. Ik wist meteen dat ik graag wilde helpen bij de laatste verzorging. Na het overlijden van onze vader heeft een kapster zijn haar geknipt; het was een fijn idee dat hij er netjes uit zou zien. Mijn broer en ik hebben hem geschoren en ook zijn wenkbrauwen en nagels verzorgd. Natuurlijk is zo’n laatste verzorging verdrietig, maar we hebben ook gelachen. “Het lijkt wel of je bij de schoonheidsspecialiste ligt”, zeiden we. En onze vader kreeg nooit zijn broek dicht. Ik zei: ‘Sorry pap, ik trek de riem even iets strakker. Eindelijk gaat je broek in één keer dicht.

Toen we hem zijn kleren aandeden, was dat emotioneel. Maar het voelde wel als een eerbetoon aan hem. Mijn vader en moeder hebben jarenlang voor ons gezorgd, nu was het onze beurt. Het was heel fijn dat we dit op onze manier konden doen en overal zo veel tijd voor konden nemen als we nodig hadden.’

Helpen bij laatste verzorging

Tiny Luijten, medewerker uitvaartcentrum, staat nabestaanden bij tijdens de laatste verzorging van een dierbare. ‘Voor mij is het ’t allerbelangrijkste dat nabestaanden zich veilig voelen. Als mensen hebben aangegeven dat ze graag willen helpen bij de laatste verzorging van een familielid, starten we eerst met een gesprekje. Daarin geef ik aan dat alle emoties er mogen zijn en dat er geen gekke vragen bestaan. Vervolgens leg ik uit wat er verwacht kan worden en vragen we ook altijd of de nabestaande al eerder een overledene heeft verzorgd. Soms zegt iemand: “Ik werk in de zorg, daar heb ik het wel gedaan.” Ik waarschuw dan dat het bij iemand die dicht bij je staat, toch echt anders is.

Je ziet vaak dat mensen even moeten wennen, maar dat uiteindelijk de vertrouwdheid altijd terugkomt. Ook bij mensen die van tevoren aangaven dat ze alleen maar wilden kijken en niets zelf wilden doen. Het kan ook gebeuren dat een nabestaande het uiteindelijk echt niet durft. Dat geeft helemaal niets. Het is absoluut geen verplichting. Maar ik zie dat het voor mensen die er wél voor kiezen, een heel mooie ervaring is – dat is ook ons streven. Het kan ook helpen in het rouwproces. Ikzelf vind het ook altijd weer bijzonder. Je bent bij een heel intiem moment dat een familie met elkaar deelt.’