‘Mensen zwaaien hun dierbare echt uit.’

Als eerste bij mensen thuis na overlijden

‘We bellen met mensen altijd eerst voordat we naar hen toegaan. Dan hoor ik al emotie in iemands stem. Soms hoor ik rumoer op de achtergrond, en soms is het stil. Ik maak een inschatting van hoe verdrietig mensen zijn en hoe vol het huis is. We gaan altijd met z’n tweeën naar mensen toe. Eerst geven we iedereen een hand en bekijken we het huis. Daarna vragen we wat mensen willen: of ze iemand thuis willen opbaren of juist niet, of ze willen helpen bij de verzorging en of ze het fijn vinden als we voor de rouwauto uitlopen als hun dierbare het huis verlaat. Ik ben vaak op de achtergrond bezig en ik merk dat mensen juist dan naar me toetrekken met bepaalde vragen. Niks hoeft, maar als mensen willen helpen dan kan dat eigenlijk bij iedere stap.’

Thuis opbaren of op een DELA-locatie

‘Na de kennismaking bespreken we de opties voor de thuisopbaring of overbrenging. Meestal is van tevoren bekend of mensen naar het crematorium gaan of liever thuis opgebaard willen worden. Maar het komt wel eens voor dat we aankomen en we zien dat een thuisopbaring niet kan. Dat is even schakelen voor de nabestaanden, maar ook voor ons. We leggen op zo’n moment alles eerlijk uit en de meeste mensen begrijpen het dan. Laatst hadden we iemand die de familie graag thuis wilde laten opbaren. Maar toen bleek dat mevrouw een pacemaker had. Een pacemaker moet in de verzorgingsruimte van een crematorium verwijderd worden. Ik heb toen eerlijk gezegd: ‘het zou voor ons fijner zijn om mevrouw mee te nemen naar onze locatie, zodat we haar beter kunnen verzorgen’. Als je eerlijk en duidelijk bent over het hoe en waarom, dan snappen mensen het.

Zodra ik en mijn collega weten wat de wensen zijn, gaan we naar de auto en halen we de spullen die nodig zijn om hun dierbare te kunnen meenemen. Daar overleggen we ook altijd even samen hoe we het gaan doen. Dan gaan we naar de overleden toe, die leggen we netjes op de brancard, bedekt met een laken, met de borst en het gezicht vrij. We lopen dan even weg zodat de nabestaanden afscheid kunnen nemen. Daarna leggen we samen het laken over de borst en het gezicht. We vragen mensen of ze hun dierbare mee willen begeleiden naar de bus. Dat is ook het moment waarop we vragen of er bijvoorbeeld al kleding is uitgezocht. Dat nemen we dan meteen mee naar het uitvaartcentrum, want dan kunnen wij meteen gaan verzorgen en het scheelt nabestaanden een trip naar de locatie.’

Het huis verlaten

‘De uitvaartverzorger regelt de uitvaart, maar wij zijn er voor het stukje vervoer en verzorging. Dat iemand voor de laatste keer zijn huis verlaat, is heftig voor mensen want het is de plek waar je zoveel herinneringen hebt met die persoon. Dat komt binnen. We spelen in op de situatie en op de behoefte van de familie. Laatst was ik bij een familie waar de vrouw had gekozen voor euthanasie. Ze wilde in stilte het huis verlaten. Meestal lopen we voor de auto uit en hebben we de vlaggen op de auto, maar zij en haar partner wilden dat niemand zou zien dat ze was overleden. Ik check op zo’n moment altijd of er nog meer wensen zijn. Haar man gaf aan dat ze eigenlijk graag in de kist vervoerd wilde worden. Die hebben we altijd voor de zekerheid al bij ons. Daardoor konden we die wens direct inlossen.’

Voor de rouwauto uit

‘We maken altijd eerst een buiging naar de auto voordat we wegrijden. En behalve als mensen het niet willen, lopen we uit respect voor de overledene voor de rouwauto uit. Soms zijn een paar stappen al voldoende. Ik vind dat zelf heel mooi. Nabestaanden blijven vaak kijken. Wat we ook vaak zien, is dat mensen een stukje achter de auto aanlopen, de oprit af bijvoorbeeld. Ze zwaaien diegene echt uit. Ook als iemand in een verzorgingshuis woonde, vind ik het mooi dat we dat stukje toch doen. Anders is dat laatste moment ingewikkeld, zo van: wanneer gaan zij weg en wanneer gaan wij weg. Dit sluit het mooi af. Het is bijna een ceremoniële handeling.’